Zeszyt 3-4/2010
Strona redakcyjna
-
1.
Od Redakcji
Tekst / Artykuł
ORYGINALNE PRACE I PRZYCZYNKI - PAPERS AND CONTRIBUTIONS
2.
OBSERWACJE PYŁU WULKANICZNEGO NAD POLSKĄ W KWIETNIU 2010 ROKU
OBSERVATION OF VOLCANIC ASH OVER POLAND IN APRIL 2010
Krzysztof M. MARKOWICZ - Instytut Geofizyki UW – Warszawa,
Olga ZAWADZKA - Instytut Geofizyki UW – Warszawa,
Iwona S. STACHLEWSKA - Instytut Geofizyki UW – Warszawa
Streszczenie
Celem pracy jest analiza napływu pyłu wulkanicznego nad obszar Polski w połowie kwietnia 2010 r. Wybuch wulkanu Eyjafjoll na Islandii 14 kwietnia spowodował emisję pyłów i gazów do atmosfery, które przesuwały się w kierunku zachodniej i środkowej części Europy. Analiza trajektorii wstecznych pokazała, że pył wulkaniczny pojawił się nad Polską 16 kwietnia. Potwierdziły to obrazy satelitarne wykonane z kompozycji barwnej kanałów w obszarze widzialnym, środkowej oraz dalekiej podczerwieni. Badania własności optycznych pyłów wulkanicznych przeprowadzono w Laboratorium Transferu Radiacyjnego Instytutu Geofi zyki UW w Warszawie oraz na Stacji Transferu Radiacyjnego SolarAOT w Strzyżowie na Podkarpaciu. Pomiary prowadzone przy użyciu ceilometru pokazały występowanie aerozolu wulkanicznego w postaci 2-3 warstw do wysokości ok. 5 km nad powierzchnią ziemi. Wyznaczony na podstawie tych pomiarów współczynnik ekstynkcji aerozolu wynosił maksymalnie 0,02-0,03 km-1 (nad ranem 17 kwietnia) dla długości fali 1064 nm. Na ogół jednak przyjmował on znacznie niższe wartości. Obliczona na podstawie profi lu ekstynkcji grubość optyczna pyłu wulkanicznego była również niska. Jedynie nad ranem 17 kwietnia osiągała wartości 0,03 w 1064 nm. Niewielkie zawartości pyłu wulkanicznego w pionowej kolumnie atmosfery potwierdzają również pomiary fotometrami słonecznymi w Warszawie i Strzyżowie. W okresie od 17 do 18 kwietnia notowano małe wartość całkowitej grubość optycznej aerozolu, mieszczące się w przedziale 0,11-0,16 (dla 500 nm), podczas gdy średnia klimatyczna wartość grubość optycznej aerozolu w kwietniu wynosi ok. 0,25.
Słowa kluczowe
aerozol, pył wulkaniczny, własności optyczne, grubość optyczna
Cytowanie
Markowicz K.M., Zawadzka O., Stachlewska I.S., 2010, Obserwacje pyłu wulkanicznego nad Polską w kwietniu 2010 roku. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 119-144
Summary
Optical properties of a volcanic aerosol obtained by direct observations from Radiation Transfer Observatory at the Institute of Geophysics University of Warsaw and Aerosol and Radiation Observatory SolarAOT in Strzyżów (south eastern part of Poland) together with Meteosat Second Generation observations are discussed. Aerosol optical properties measured by the Multi-Filter Rotating Shadowband Radiometer (Model MFR-7), Microtops sun photometer, and CHM-15K ceilometer between 14 and 23 April 2010 are investigated.
Back-trajectories calculated for 16 and 17 April show advection of air masses from Iceland in the lower and the middle troposphere. Satellite observations performed by the Spinning Enhanced Visible and Infrared Imager (SEVIRI) instrument onboard of the MSG2 confi rmed ash over Poland. Unfortunately, cloudy conditions during this day prevented remote observations of the atmosphere’s optical properties from the ground. However, surface observations performed on 17 April by the ceilometer indicate volcanic ash layers. At around midnight fi rst ash layer appeared at 5 km. One hour later the second layer between 3 and 4 km was observed. An aerosol layer between 0.5 and 2 km was also measured, however it is diffi cult to determine the type of remotely sensed particles. After sunset very weak ash clouds were recorded between top of the boundary layer and 4 km. During the day those ash layers were not measured, probably due to a poor signal to noise ratio of the ceilometer’s signal. Extinction coeffi cient for volcanic ash was estimated as 0.02-0.03 km-1 and aerosol optical thickness was calculated bout 0.03 at 1064 nm. Sun photometers’ observations at both stations show small total aerosol optical thickness which varies between 0.11 and 0.16 (at 500 nm) during 17 and 18 April 2010. However, the mean aerosol optical thickness for April is about 0.25.
Keywords
aerosol, volcanic ash, optical properties, aerosol optical thickness
Quotation
Markowicz K.M., Zawadzka O., Stachlewska I.S., 2010, Observation of volcanic ash over Poland in April 2010 (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 119-144
3.
STĘŻENIE RADONU (Rn-222) W PRZYGRUNTOWEJ WARSTWIE POWIETRZA W ŚRODKOWEJ I POŁUDNIOWEJ POLSCE NA TLE CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ
CONCENTRATION OF RADON (RN-222) IN THE AIR LAYER NEAR THE GROUND IN CENTRAL AND SOUTH POLAND AGAINST THE BACKGROUND OF ATMOSPHERIC CIRCULATION
Agnieszka PODSTAWCZYŃSKA - Katedra Meteorologii i Klimatologii UŁ,
Piotr PIOTROWSKI - Katedra Meteorologii i Klimatologii UŁ
Streszczenie
Celem opracowania była próba oceny wpływu transportu atmosferycznego na wartość stężenia radonu (Rn-222) w przygruntowej warstwie powietrza na stacji w środkowej Polsce (Ciosny, 25 km na północ od Łodzi) i w Krakowie. Stężenia Rn-222 były rejestrowane co godzinę w klatce meteorologicznej 2 m nad gruntem za pomocą automatycznej komory jonizacyjnej (Alpha GUARD® PQ2000 Pro) w latach 2008-2009. W pracy wykorzystano wskaźniki cyrkulacji atmosferycznej w postaci kierunku wiatru geostroficznego i wirowości wiatru geostroficznego związanej ze zmianami prędkości wiatru w określonym kierunku, które zastosowano odpowiednio do wyznaczenia kierunku napływu mas powietrza oraz charakteru cyrkulacji w okresie dobowym. W Krakowie stwierdzono wzrost stężeń Rn-222 niezależnie od charakteru cyrkulacji w czasie adwekcji powietrza z kierunków SW i S. W środkowej Polsce najwyższe stężenie Rn-222 występowało w czasie cyrkulacji antycyklonalnej z kierunku SE i E, natomiast w przypadku cyrkulacji cyklonalnej z kierunku S i E. Uprzywilejowane kierunki adwekcji dla wartości stężeń Rn-222 wskazują na kontynentalne masy powietrza o większej zawartości tego radionuklidu niż masy morskie. Podczas cyrkulacji cyklonalnej przeciętne stężenia Rn-222 są niższe niż w czasie cyrkulacji antycyklonalnej i zanika wyraźny rytm dobowy stężeń z maksimum w godzinach porannych. Zanik wiatru i inwersja przygruntowa temperatury powietrza sprzyja koncentracji Rn-222.
Słowa kluczowe
stężenie radonu (Rn-222), kierunek wiatru geostrofi cznego, cyrkulacja cyklonalna, cyrkulacja antycyklonalna, środkowa Polska, Kraków
Cytowanie
Podstawczyńska A., Piotrowski P., 2010, Stężenie radonu (Rn-222) w przygruntowej warstwie powietrza w środkowej i południowej Polsce na tle cyrkulacji atmosferycznej. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 145-156
Summary
The purpose of the present study was the attempt of evaluate the infl uence of atmospheric transport on radon (Rn-222) concentration in the air layer near the ground at the station Ciosny in central Poland (the village situated in agrarian area, 25 km to the north of Lodz) and in suburban area in Kraków. The hourly measurements of Rn-222 concentration (in 60-minute intervals) were recorded at 2 m above the ground with using AlphaGUARD® PQ2000PRO (ionization chamber) in 2008-2009. The data base of the study also consisted of temperature lapse rate in the air stratum 0.2−2 m above the ground, wind speed, indices of atmospheric circulation i.e. direction of geostrophic wind and shear vorticity calculated from the daily average of sea level pressure (source of the data: NCEP Reanalysis). Rn-222 concentration was analyzed in relation to 8 directions of air masses advection during cyclonic and anticyclonic circulation. In Krakow, the increase of Rn-222 concentration was observed during the SW and S geostrophic wind direction independently on circulation type. In central Poland increase of Rn-222 concentration occurred during anticyclonic circulation from the direction SE and E and during cyclonic circulation from the S and E direction. The mentioned directions of advection indicated the infl uence of air masses from continental origin. In general, the Rn-222 concentration in continental air is typically much greater than in maritime air. Cyclonic circulation infl uence on the decrease of the average Rn-222 concentration and it disturb the clear daily pattern of Rn-222 concentration with maximum in the morning hours. The inversion of air temperature near the ground and the calm weather are the favorable conditions to increase of Rn-222 concentration.
Keywords
radon concentration (Rn-222), direction of geostrophic wind, cyclonic circulation, anticyclonic circulation, central Poland, Cracow
Quotation
Podstawczyńska A., Piotrowski P., 2010, Concentration of radon (Rn-222) in the air layer near the ground in central and south Poland against the background of atmospheric circulation (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 145-156
4.
MODEL NAWIGACJI GOŁĘBI OPARTY NA WSKAZANIACH MAGNETOMETRU WEKTOROWEGO
PIGEON NAVIGATION MODEL BASED ON VECTOR MAGNETOMETER
Jerzy JANKOWSKI - Instytut Geofizyki PAN – Warszawa
Streszczenie
W pracy opisano model nawigacji gołębi. Model ten oparty jest na założeniu, że gołąb ma magnetometr mierzący dwie składowe pola magnetycznego. Drugim założeniem jest, że aproksymacja liniowa tych składowych pola tworzy skośny układ odniesienia. Analiza tego modelu wykazuje, że może on wytłumaczyć nie tylko znajdywanie azymutu powrotnego na gniazdo, ale szereg charakterystycznych rysów jego nawigacji, które pomimo licznych eksperymentów do tej pory nie znalazły wytłumaczenia. Analiza modelu wykazała też, że czułość magnetometru musi być niewiarygodnie wysoka, przewyższająca współczesne osiągnięcia techniki.
Słowa kluczowe
nawigacja gołębi, magnetometr wektorowy, mapy magnetyczne
Cytowanie
Jankowski J., 2010, Model nawigacji gołębi oparty na wskazaniach magnetometru wektorowego. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 157-174
Summary
A model of pigeon navigation is described. It is based on the assumption that a pigeon is in possession of a magnetometer to measure two geomagnetic fi eld components. Another assumption is that in the linear approximation these components form an oblique reference coordinate system. The model can explain not only how the birds fi nd their way back to the nest, but also a series of characteristic traits of their navigation, which, in spite of numerous experiments, still remain puzzling. An analysis of the model has also shown that the sensitivity of the magnetometer must be extremely high, in excess of the present-day technological achievements.
Keywords
pigeon navigation, vector magnetometer, magnetic maps
Quotation
Jankowski J., 2010, Pigeon navigation model based on vector magnetometer (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 157-174
DYSKUSJA NAUKOWA - SHORT DISCUSSION
5.
MATEMATYCZNOŚĆ KLIMATU
MATHEMATICITY OF CLIMATE
Stanisław Ryszard KOZIEŁ - IMGW – Warszawa
Streszczenie
Zawarte w tytule określenie „matematyczność klimatu” nawiązuje do idei matematyczności przyrody, będącej w centrum zainteresowania zarówno samej matematyki, jak i filozofii i metodologii nauki. Analiza semantyczna pytania, dlaczego przyroda, w tym klimat, jest matematyczny, musi prowadzić w efekcie do konkluzji, że w obu przypadkach ma ono wydźwięk metafizyczny. Jednak matematyczność klimatu jest jednocześnie problemem stosowalności samych metod matematycznych. Zgodnie z definicją klimat jest to miara niezmiennicza na atraktorze. Jest to dziwny atraktor, którego dynamika jest chaotyczna, struktura fraktalna, a system prognozowalny w bardzo ograniczonym zakresie. Jest to własność fizyki klimatu, bo sam atraktor jest pojęciem matematycznym. Dostęp do rzeczywistości jest jednak ograniczony. W istocie to, co jesteśmy w stanie badać, to własności równań, z przeświadczeniem, że z wystarczającym przybliżeniem modelują one rzeczywistą, nieskończoną przestrzeń fazową. Zadanie modelowania zarówno pogody, jak i klimatu staje się niemalże metafizyczne. Nie dość tego, że znajdujemy się gdzieś w przestrzeni fraktalnej, to fi zyka zawarta w przyjętych równaniach zakłada milcząco rachunek na liczbach rzeczywistych, niewymiernych. A te są niedostępne nie tylko w akcie pomiaru, ale i w procesie obliczeniowym. Elementarnym faktem w systemie klimatycznym jest zdarzenie – wystąpienie zjawiska: meteoru bądź hydrometeoru. Jeżeli jednak meteorologia i hydrologia zajmują się fizyką zjawisk, to klimatologia opisuje raczej ich powtarzalność. W praktyce opracowań klimatologicznych zdarzenia w środowisku nazywane są losowymi, ale tak ich określać nie można. W istocie są to zawsze zdarzenia w sensie fizycznym, a losowość wymagałaby za każdym razem przypisania im jakiegoś prawdopodobieństwa, znajomości miary na atraktorze. Takiej miary probabilistycznej a priori znać jednak nie można. Interpretacja może mieć charakter wyłącznie opisowy: w okresie pomiarów instrumentalnych zdarzenie wystąpiło dokładnie n razy.
Słowa kluczowe
klimat, teoria poznania
Cytowanie
Kozieł S.R., 2010, Matematyczność klimatu.Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 209-218
Summary
The term "mathematicity of climate " refers to the idea of mathematical aspect of nature, being in the centre of the interest both mathematics itself, philosophy and the methodology of the science. Analysis of the semantic question why nature, in this climate, is a mathematical must lead to the conclusion that in both cases it is a metaphysical overtones. However mathematicity of the climate is the problem of the applicability of mathematical methods themselves. According to the common defi nition climate is an invariant measure on the attractor. It is a strange attractor, whose dynamics is chaotic and the system is not predictable. This is the property of the physics of the climate, because atraktor himself is the mathematical notion. We are only just able to examine the properties of equations, with a conviction that they are suffi ciently close approximation of the actual model, the infinite phase space. The task of modeling both the weather and the climate becomes almost metaphysical. Not enough this, we are in the fractal space equations of models assume the real numbers without possibility of correct initial conditions. And these are not available, not only in the act of measurement but also in the process of computing. Elementary fact in the climate system is an event – the occurrence of the phenomenon: a meteor or hydrometeor. If, however, meteorology and hydrology deal with the physics of the phenomena it describes the climatology rather their repeatability. In practice, studies climatological events in the environment are called random, but they cannot identify. In fact, they are always events in the physical sense, and would require the establishment some probability measure on attractor. One such probabilistic measure can not a priori however know. The interpretation can have the exclusively descriptive character: exactly n the event stepped out in the period of instrumental measurements times.
Keywords
climate, epistemology
Quotation
Kozieł S.R., 2010, Mathematicity of climate (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 209-218
KOMUNIKATY NAUKOWE - SHORT REPORTS
6.
ZMIENNOŚĆ CZASOWA NAJNIŻSZYCH MIESIĘCZNYCH SUM OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W DORZECZU GÓRNEJ WISŁY (1901-2000)
TEMPORAL VARIABILITY OF THE LOWEST MONTHLY PRECIPITATION IN THE UPPER VISTULA RIVER (1901-2000)
Marta CEBULSKA - Wydział Inżynierii Środowiska, Politechnika Krakowska,
Robert TWARDOSZ - Zakład Klimatologii UJ
Streszczenie
Zbadano wieloletni i roczny przebieg najniższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły na podstawie danych z 8 stacji z okresu 1901-2000. Z każdej stacji wybrano najniższą sumę miesięczną opadów w każdym roku z rozpatrywanego stulecia. Wykazano, że najniższe miesięczne sumy opadów mogą występować w ciągu całego roku, z największą częstością w miesiącach zimowych. W ich przebiegu wieloletnim nie występują istotne statystycznie trendy zmian, chociaż ocieplenie klimatu może spowodować wzrost nasilenia się niedoboru wody opadowej wskutek większego parowania. Do najsuchszych miesięcy należał październik 1951 r., kiedy na wielu stacjach wystąpiła susza atmosferyczna o zasięgu kontynentalnym. Na niektórych rozpatrywanych stacjach w półroczu chłodnym zdarzały się także miesiące bez opadów. W półroczu ciepłym nie stwierdzono miesięcy bezopadowych, chociaż zdarzały się miesiące z opadami poniżej 10% średniej wieloletniej sumy. Przeprowadzona weryfikacja dopasowania rozkładu teoretycznego do najmniejszych sum miesięcznych opadów wskazała na rozkłady Gumbela i normalny jako najlepsze.
Słowa kluczowe
sumy opadów, najniższy opad miesięczny, trend opadów, kwantyle opadów
Cytowanie
Cebulska M., Twardosz R., 2010, Zmienność czasowa najniższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły (1901-2000). Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 175-188
Summary
In the study of multi-year and annual patterns of the lowest monthly precipitation totals data was collected from eight stations in the upper river Vistula basin spanning the period of 1901-2000. From each station and from each year of the study period the lowest monthly precipitation totals were selected. The study showed that the lowest monthly precipitation totals occurred throughout the year, but were the most frequent in winter months. No statistically signifi cant trends were discovered in the long-term even if an existing deficit of precipitation could have been expected to increase due to a greater evaporation associated with the climate warming effect. Among the driest months of the period was October 1951 when a continental-scale atmospheric draught was observed at many stations. Some of the stations included in the study recorded months without any precipitation in the cool half of the year. No such dry months were observed in the warm half of the year, but there were months with less than 10% of the long term average. The Gumbel and Gaussian distributions were found to be the best match of the actual distribution of the lowest monthly precipitation totals.
Keywords
precipitation totals, the lowest monthly precipitation, trend, quantile of precipitation
Quotation
Cebulska M., Twardosz R., 2010, Temporal variability of the lowest monthly precipitation in the upper Vistula river (1901-2000) (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 175-188
7.
POSUCHY ATMOSFERYCZNE W OBSZARZE NIZIN ŚRODKOWOPOLSKICH NA PRZYKŁADZIE GORZOWA I SIEDLEC (1954-2000)
DRY PERIODS IN THE REGION OF CENTRAL POLISH LOWLANDS. CASE STUDY FROM GORZOW AND SIEDLCE (1954–2000)
Jakub KOLASIŃSKI - Instytut Technologiczno-Przyrodniczy – Falenty
Streszczenie
Do oceny okresów posusznych na obszarze Nizin Środkowopolskich w okresie wegetacyjnym wykorzystano metodę ciągów dni bezopadowych Koźmińskiego. W okresie 1954-2000 występowały w roku średnio 1-2 posuchy 11-15-dniowe i jedna posucha 16-20-dniowa. Średnio co dwa lata zdarzały się okresy bezopadowe dłuższe niż 20 dni. Najdłuższy okres bezopadowy trwał 38 dni, a średnio 18-20 dni. Co roku może wystąpić 40-50 dni z posuchą atmosferyczną. Okresy posuszne mogą wystąpić w każdym miesiącu okresu wegetacyjnego.
Słowa kluczowe
dni bezopadowe, opad atmosferyczny, posucha
Cytowanie
Kolasiński J., 2010, Posuchy atmosferyczne w obszarze Nizin Środkowopolskich na przykładzie Gorzowa i Siedlec (1954-2000). Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 189-196
Summary
The Koźmiński method of sequences of days without precipitation has been used for the evaluation of dry periods in the region of Central Polish Lowlands. In the period 1954-2000 averagely 1-2 dry periods lasting from 11 to 15 days occurred. In the same period also a dry period lasting 16-20 days happened. On average every two years dry periods that lasted longer than 20 days have been reported. The longest period without precipitation lasted 38 days and the average dry one – 18 to 20 days. It is probable that each year 40 to 50 days without precipitation can occur. Dry periods can occur in any month of the growing season.
Keywords
days without precipitation, precipitation, dry period
Quotation
Kolasiński J., 2010, Dry periods in the region of Central Polish Lowlands. Case study from Gorzow and Siedlce (1954-2000) (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 189-196
8.
ZMIANY SEZONOWE UDZIAŁU KATIONÓW WYMIENNYCH W GLEBIE W SĄSIEDZTWIE NASYPU DROGOWEGO W REJONIE RADZYMINA
SEASONAL CHANGES OF ION-EXCHANGE COMPLEX IN SOIL NEAR ROAD EMBANKMENT IN RADZYMIN
Tomasz SKOWERA - Instytut Technologiczno-Przyrodniczy – Falenty
Streszczenie
W artykule przedstawiono fizykochemiczną charakterystykę gleb pochodzących z nasypu w sąsiedztwie drogi ekspresowej S8. Ze względu na duże natężenie ruchu oraz różne zabiegi techniczne obszar sąsiadujący z trasą jest narażony na stały dopływ zanieczyszczeń. Gleba jest głównym ośrodkiem akumulacji tych zanieczyszczeń, ponadto stanowi barierę dla najbardziej toksycznych substancji. Badania prowadzone w latach 2006-2007 wykazały, że zanieczyszczenia pochodzenia komunikacyjnego mają istotny wpływ na skład kompleksu kationów wymiennych.
Słowa kluczowe
transport, kationy wymienne, antropopresja
Cytowanie
Skowera T., 2010, Zmiany sezonowe udziału kationów wymiennych w glebie w sąsiedztwie nasypu drogowego w rejonie Radzymina. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 197-204
Summary
This article presents the physicochemical characteristics of the soils from the S8 expressway embankment. Due to the large volume of traffi c and the various technical actions these areas are constantly under the infl uence of contaminants. Soils are the main place for the accumulation of these contaminants and they are also a barrier to the most toxic substances. The results of the researches show that the contamination sources of communication has a signifi cant impact on the composition of the ion-exchange complex.
Keywords
transport, ion-exchange complex, anthropopression
Quotation
Skowera T., 2010, Seasonal changes of ion-exchange complex in soil near road embankment in Radzymin (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 197-204
9.
O POGODZIE GORĄCEJ W WARSZAWIE RAZ JESZCZE
ABOUT HOT WEATHER IN WARSAW ONCE MORE
Urszula KOSSOWSKA-CEZAK - Zakład Klimatologii UW
Streszczenie
Artykuł stanowi uzupełnienie do wcześniejszego artykułu autorki (Kossowska-Cezak, 2010) i zawiera informacje o sezonie letnim 2010 w Warszawie. W roku 2010 wystąpiła bardzo duża liczba dni z temperaturą: tmax > 30oC – 17 (średnio 5), tmin > 15oC – 42 (średnio 21), tmin > 18oC – 22 (średnio 3) i tmin > 20oC – 6 (średnio 1 na 4 lata). Stwierdzono 6 „dób tropikalnych” (tmax > 30oC, tmin > 20oC), tzn. tyle samo, co w całym okresie 1951-2009. W 2010 r. została też przewyższona dotychczasowa najwyższa temperatura minimalna (21,8oC, wcześniej 20,8oC).
Porównanie warunków termicznych w Warszawie w okresach 1951-2010 i 1924-1950 wykazało, że równie gorące jak na przełomie wieków XX i XXI były sezony letnie lat 1930. i 1940. i po współczesnych gorących latach mogą także nastąpić chłodniejsze okresy letnie.
Słowa kluczowe
dni gorące, dni upalne, noce ciepłe, noce bardzo ciepłe, noce gorące (tropikalne), doby tropikalne, fale upałów, Warszawa
Cytowanie
Kossowska-Cezak U., 2010, O pogodzie gorącej w Warszawie raz jeszcze. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 205-208
Summary
The paper is a supplement for author’s earlier short report (Kossowska-Cezak, 2010) and it contains information about summer 2010 in Warsaw. During the year 2010 there were high numbers of days with air temperature: tmax > 30oC – 17 (on the average 5), tmin > 15oC – 42 (21), tmin > 18oC – 22 (3) and tmin > 20oC – 6 (on the average one at every 4 years). There were stated 6 “tropical days” (tmax > 30oC, tmin > 20oC), e.g. the same number as in the whole period 1951-2009. In 2010 was also surpassed hitherto the highest value of minimum temperature (21,8oC, ealier 20,8oC).
Comparison of thermic conditions in Warsaw in period 1951-2009 and 1924-1950 showed that equally hot as on the turn of the XX century there were summer seasons of 1930ths and 1940ths, and after present hot summers also cooler summer seasons may follow.
Keywords
hot days, heat days, warm nights, very warm nights, hot (tropical) nights, tropical days, Warsaw
Quotation
Kossowska-Cezak U., 2010, About hot weather in Warsaw once more (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 205-208
MATERIAŁY DO DZIEJÓW GEOFIZYKI - MATERIALS TO THE HISTORY OF GEOPHYSICS
10.
MAURYCY PIUS RUDZKI: FIZYKA ZIEMI, KRAKÓW 1909 – W 100-LECIE WYDANIA
MAURYCY PIUS RUDZKI: PHYSICS OF THE EARTH, CRACOW 1909 – CENTURY OF EDITION
Sławomir MAJ - Polskie Towarzystwo Geofi zyczne / Instytut Geofi zyki PAN – Warszawa
Streszczenie
Na przełomie XIX i XX wieku, Uniwersytet Krakowski (Uniwersytet Jagielloński) należał do czołowych europejskich ośrodków badawczych w zakresie nauk matematyczno-przyrodniczych. W 1895 r. utworzono na Wydziale Filozofi cznym UJ, dla Maurycego Piusa Rudzkiego, utalentowanego polskiego geofi zyka, astronoma i geografa, pierwszą w świecie, uniwersytecką katedrę geofizyki pod nazwą Katedra Geofizyki Matematycznej i Meteorologii (przemianowanej po kilku latach na Katedrę Astronomii i Geofizyki Matematycznej).
Pokłosiem naukowo-dydaktycznej działalności profesora M.P. Rudzkiego był, m.in., nowoczesny (jak na owe czasy) akademicki podręcznik (monografia) Fizyka Ziemi, wydany w 1909 r. w Krakowie. Kształciło się na nim nie tylko pokolenie geofizyków, geodetów i geologów okresu międzywojennego, ale także liczne grono adeptów studiów Nauk o Ziemi po II wojnie światowej. Zmodyfikowana i rozszerzona wersja tego podręcznika w języku niemieckim, pt. Physik der Erde, ukazała się drukiem w Lipsku (Prusy) w 1911 roku.
Słowa kluczowe
Katedra Geofi zyki Matematycznej i Meteorologii, Uniwersytet Jagielloński, profesor Maurycy P. Rudzki, monografi a Fizyka Ziemi
Cytowanie
Maj S., 2010, Maurycy Pius Rudzki: Fizyka Ziemi, Kraków 1909 – w 100-lecie wydania. Przegląd Geofizyczny, z. 3-4, 219-224
Summary
On the turn the XIX and XX century Cracow (at the time under the Austrian rule) was a respect European center of mathematics and natural sciences. In 1894 the Jagiellonian University and the Academy of Sciences in Cracow appealed to the Education Office in Vienna to establish at the Philosophy Faculty a Chair of geophysics headed by Maurycy Pius Ru d z k i (1862-1916), a Polish talented young scientist (studies at the Universities in Lvov, Vienna and also Kharkov). The ministry agreed and on November 1, 1895, M.P. Rudzki – already holding the position of associate professor – became chairman of the fi rst in the World chair of geophysics, called the Chair of Mathematical Geophysics and Meteorology. Generally speaking, the twenty year period of research and teaching activity in Cracow was extremely fruitful: Rudzki’s scientifi c output consists of more than one hundred papers and books. Of particular value are his two academic textbooks: Fizyka Ziemi (Physics of the Earth, Cracow 1909) and its German version Physik der Erde (Leipzig 1911) (fi g. 1). They constitute a very important position in his scientifi c output and lasting contribution to knowledge, very helpful and inspiring for future generations of students and scientists.
Keywords
Chair of Mathematical Geophysics and Meteorology, Jagiellonian University of Cracow, professor Maurycy P. Rudzki, textbook Physics of the Earth
Quotation
Maj S., 2010, Maurycy Pius Rudzki: Physics of the Earth, Cracow 1909 – century of edition (in polish), Review of Geophysics, z. 3-4, 219-224
WSPOMNIENIA POŚMIERTNE - COMMEMORATION
11.
Profesor Marian Jerzy Molga (1906 – 1980)
Jerzy Jaworski - Polskie Towarzystwo Geofizyczne,
Jerzy Szkutnicki - Polskie Towarzystwo Geofizyczne
KRONIKA - CHRONICLE
12.
Krajowy Kongres Hydrologiczny (Warszawa, 5-7 IX 2010)
Ewa Bogdanowicz - Polskie Towarzystwo Geofizyczne,
Jerzy Szkutnicki - Polskie Towarzystwo Geofizyczne
13.
Odrzańska Droga Wodna – stan obecny i perspektywiczny. Konferencja międzynarodowa (Wrocław, 20-22 X 2010)
Alfred Dubicki - Polskie Towarzystwo Geofizyczne,
Dorota Olearczyk - Polskie Towarzystwo Geofizyczne
14.
65-lecie Instytutu Geodezji i Kartografii
Tekst / Artykuł15.
80-lecie Instytutu Badawczego Leśnictwa
Tekst / ArtykułRECENZJE - REVIEWS
16.
Recenzje
Tekst / Artykuł